Wat hebben Frank Masmeijer en Bridget Jones gemeen? Ze doorlopen met al hun geblunder en hun verlangen naar liefde, roem en succes perfect de 12 stappen van de Held. Die stappen zijn dé ingrediënten voor een goed verhaal.
Het woord held heeft een heroïsche lading gekregen: een held slaagt, heeft dadendrang en doet bovenmenselijke dingen. Maar de held in een geslaagde Hollywoodfilm gaat altijd op z’n bek. En dan zeker vijf keer. Of vijftien keer. Welja, dan nemen bij de kijker gevoelens van medeleven, onbehagen, aanmoediging, herkenning of gruwel alleen maar toe.
Zie Bridget in haar grote vleeskleurige slip die haar date nu net niet had moeten zien. Of Bridget in haar juist veel te sexy bunny-outfit op het tuinfeest bij de buren van haar ouders. Ontelbaar veel pogingen brengen de Britse single maar niet de man van haar dromen.
En de ooit zo getapte tv-presentator Frank Masmeijer maakte voor de ogen van het Nederlandse publiek de val tot cocaïnehandelaar. Hij werd gepakt, veroordeeld en moest acht jaar brommen. Het Grote Verlangen van Frank Masmeijer lijkt dat hij graag gezien wil worden, in de ogen van de kijker ontmoet hij waarschijnlijk steeds minder waardering. Tot deze zomer – je verzint het niet – Koning Willem-Alexander van Oranje hem gratie verleende. Een nieuwe kans uit de modder op te kruipen. Tot hij weer een uitglijder maakt, fataler dan de vorige? Of niet?
Het verloop van de reis die elke held – Frank, Bridget, jij of ik – kent naast alle worstelingen en conflicten ook loutering. De vraag is in welke richting de scriptschrijver het kwartje van de held laat rollen. Juist al het gestuntel, het vallen en opstaan, levenslessen leren of niet, vormen de reis die de Held doormaakt. Ze zijn vormend voor de held en voor iedereen die meekijkt.
Juist dankzij hen kunnen wij thuis op de bank Bridget Jones en Frank Masmeijer op hun pad aanmoedigen, compassie of afstraffing gunnen en met instemming of afschuw meeleven.
Als je nog iets meer afstand neemt, kan je ervoor kiezen om niet als lezer of kijker mee te reizen met de Held, maar als schríjver. Dan kan je zelf het pad van de Held plaveien met obstakels, kuilen, prachtige vergezichten, uitdagende ontmoetingen, momenten van bezinning en louterende inzichten. Of de fatale val, als de held er eentje is die zijn valkuilen niet ziet.
De stappen van de Held beleven we allemaal, bewust of onbewust. Wanneer je ze doorziet kan je ze zelf benutten en toepassen tijdens het schrijven. Met welk doel je schrijft en welke vorm je toepast maakt niet uit. Fictief, autobiografisch, kort of lang, informatief, vermakelijk, feitelijk. Elk type verhaal komt sterker uit de verf als de ontwikkelingen van de zogeheten held ook uit de verf komen.
Schrijfster Helen Fielding baseerde zich op haar eigen leven toen ze het Dagboek van Bridget Jones schreef. Ze paste de 12 stappen van de Held fenomenaal toe. Door eigenschappen uit te vergroten en handelingen klunziger te maken werd het een komisch succes met een herkenbare ondertoon.
Als journalistiek schrijver had ik nooit zo gekeken naar dramatische ontwikkelingen in mijn eigen werk. ‘Het gaat om de Feiten!’ hoorde ik altijd nog mijn docenten van de School voor Journalistiek echoën in mijn hoofd. Ik schrijf artikelen gebaseerd op interviews waarin mensen mij vertellen over hun ervaringen, hun deskundigheid, hun kijk op een onderwerp. Hun verhaal moet ik waarheidsgetrouw en correct overbrengen en baseren op degelijke research – was altijd mijn stellige uitgangspunt.
Tot ik de Reis van de Held ontdekte. In 1949 beschreef Joseph Campbell uitvoerig de mythologische Reis van de Held, waar de Held op zijn pad opdrachten, uitdagingen, weerstand, kracht, doodsangst en inzichten opdoet. Met die twaalf stappen in de hand kon ik ook mijn journalistieke stukken verdiepen en verbeteren. Elke stap kent zo zijn eigen dramatiek en dynamiek die de Held naar een nieuw begin helpen.
Mijn artikel over de fobische angst voor insecten van Aglaia Bouma kon ik zo opbouwen als een liefdesdrama in vijf akten. Haar panische doodsangst – op zich verklaarbaar door een net niet fatale wespensteek – kantelt180 graden en Bouma wordt zelfs insectoloog (entomoloog) die hartstochtelijk strijdt voert voor het behoud van muggen, kevers en de ooit zo gevreesde wespen.
De stappen van Held in de gedaante van Bouma zijn onbereikbare perspectieven, crisis, dilemma’s, doodsangst, lessen van mentoren, veranderende inzichten, dolksteken en dankbaarheid.
Ik neem die stappen dankbaar mee in mijn schrijfwerk. De stappen herkennen en benutten in het uitwerken van artikelen waarvan ik er al honderden heb geschreven, maakt het schrijven een verfrissende, nieuwe exercitie.
Daarom deel ik de kennismaking met de Reis van de Held op mijn beurt graag met iedereen die deelneemt aan mijn schrijfretraites en -coaching. Want als je zelf een dagboek bijhoudt, werkt aan levensverhaal, een roman of een idee daarvoor – als je jezelf schrijvend opnieuw wilt uitvinden of als je je expertise nu eindelijk eens in een boek wilt vastleggen voor anderen – dan zijn de 12 stappen van de Held ongelofelijk verhelderend. En helpend in je denkwerk en je uiteindelijke schrijfwerk.
Ze bieden brandstof voor je creatieve motor en inzicht in wat je te zeggen hebt.
Wil je ook de 12 stappen van de Held benutten? Ga mee op reis!